Exhibition Info
Πρόλογος
Τον Δεκέμβριο του 2008 η ΠΟΤΝΙΑ ΘΗΡΩΝ άλλαξε την επωνυμία της προσθέτοντας στο όνομά της τον προσδιορισμό «Τράπεζα Προσοχής» (Bank of Attention). Τα Εξάρχεια έγιναν τότε πεδίο μάχης που πυροδότησε το ξέσπασμα της νεολαίας σε ολόκληρη τη χώρα. Δίπλα στα λεηλατημένα υποκαταστήματα των τραπεζών, η μετονομασία της ΠΟΤΝΙΑ ΘΗΡΩΝ – Bank of Attention επιχειρούσε μιαν αντιστροφή της έννοιας της πιστωτικής πρακτικής και ζητούσε κατάθεση και ανάληψη προσοχής, μιας διαδικασίας συνειδητοποίησης των νέων δεδομένων.
Η κρίση που ακολούθησε και διαρκεί, ζητά ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση προσοχής, ακόμα βαθύτερη διερεύνηση, εντατικότερη αναζήτηση και νέους τρόπους δράσης. Όλα αυτά δεν είναι καθόλου εύκολα. Αλλά σε αυτή τη δυσκολία προσφεύγουμε στη σοφή κουβέντα του Πάμπλο Πικάσο: «Δεν ψάχνω. Βρίσκω.»
Η έκθεση με τον εκ πρώτης όψεως περίεργο τίτλο «Πνεύμα ζυμούμενον συμφώνως προς τας περιστάσεις» γεννήθηκε από τον χαρακτηρισμό που έδωσε μια εφημερίδα στην αρχή του 20ου αιώνα για τη δραστηριότητα ενός ρηξικέλευθου πιστωτικού ιδρύματος, της Τραπέζης Αθηνών, η οποία πολύ σύντομα μετά την ίδρυσή της αναστάτωσε με την επιχειρηματικότητά της το οικονομικό τοπίο της Ελλάδας. Μια Τράπεζα, λοιπόν και πάλι είναι στην αφετηρία της ιδέας να δοκιμαστεί αυτό το πνεύμα σε ένα άλλο χώρο και χρόνο, στη διοργάνωση μιας εικαστικής έκθεσης, η οποία προσαρμόζεται με διαφορετική ύλη και τρόπο στις σημερινές συνθήκες. Αυτό επιμερίζεται σε τρία αλληλένδετα τμήματα: (α) τη διεύρυνση του περιεχομένου των εκθεμάτων, αφού μονάδα είναι το «αισθητικό αντικείμενο» - δηλαδή, αυτό απέναντι στο οποίο αντιδρούμε και το περιγράφουμε με αισθητικούς όρους, (β) στην εισαγωγή ενός νέου τρόπου αγοραπωλησίας, ο οποίος επιβάλλει τη διαρκή ανανέωση της έκθεσης και (γ) τις τρεις ζωντανές μίνι παραστάσεις κουκλοθέατρου, τραγουδιού και χορού καθώς και η φιλοσοφία της διατροφής, είναι δρώμενα τα οποία αποτελούν μέρος της έκθεσης και θα επαναλαμβάνονται τακτικά στο διάστημα που θα διαρκέσει.
Με αυτόν τον τρόπο, όπως η ίδια η διαδικασία της οργάνωσης της έκθεσης ενσωμάτωσε τη ζύμωση και την προσαρμογή στις ειδικές περιστάσεις, το πνεύμα αυτής της ζύμωσης θα μείνει ενεργό και στη διάρκεια της λειτουργίας της. Και, αφού μια διάσταση της ζύμωσης είναι η ωρίμανση, η έκθεση «Πνεύμα ζυμούμενον συμφώνως προς τας περιστάσεις» φιλοδοξεί να εισάγει τις ιδιότητες του δρώντος πνεύματος στην τελματωμένη αγορά της τέχνης.
Η κρίση που ακολούθησε και διαρκεί, ζητά ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση προσοχής, ακόμα βαθύτερη διερεύνηση, εντατικότερη αναζήτηση και νέους τρόπους δράσης. Όλα αυτά δεν είναι καθόλου εύκολα. Αλλά σε αυτή τη δυσκολία προσφεύγουμε στη σοφή κουβέντα του Πάμπλο Πικάσο: «Δεν ψάχνω. Βρίσκω.»
Η έκθεση με τον εκ πρώτης όψεως περίεργο τίτλο «Πνεύμα ζυμούμενον συμφώνως προς τας περιστάσεις» γεννήθηκε από τον χαρακτηρισμό που έδωσε μια εφημερίδα στην αρχή του 20ου αιώνα για τη δραστηριότητα ενός ρηξικέλευθου πιστωτικού ιδρύματος, της Τραπέζης Αθηνών, η οποία πολύ σύντομα μετά την ίδρυσή της αναστάτωσε με την επιχειρηματικότητά της το οικονομικό τοπίο της Ελλάδας. Μια Τράπεζα, λοιπόν και πάλι είναι στην αφετηρία της ιδέας να δοκιμαστεί αυτό το πνεύμα σε ένα άλλο χώρο και χρόνο, στη διοργάνωση μιας εικαστικής έκθεσης, η οποία προσαρμόζεται με διαφορετική ύλη και τρόπο στις σημερινές συνθήκες. Αυτό επιμερίζεται σε τρία αλληλένδετα τμήματα: (α) τη διεύρυνση του περιεχομένου των εκθεμάτων, αφού μονάδα είναι το «αισθητικό αντικείμενο» - δηλαδή, αυτό απέναντι στο οποίο αντιδρούμε και το περιγράφουμε με αισθητικούς όρους, (β) στην εισαγωγή ενός νέου τρόπου αγοραπωλησίας, ο οποίος επιβάλλει τη διαρκή ανανέωση της έκθεσης και (γ) τις τρεις ζωντανές μίνι παραστάσεις κουκλοθέατρου, τραγουδιού και χορού καθώς και η φιλοσοφία της διατροφής, είναι δρώμενα τα οποία αποτελούν μέρος της έκθεσης και θα επαναλαμβάνονται τακτικά στο διάστημα που θα διαρκέσει.
Με αυτόν τον τρόπο, όπως η ίδια η διαδικασία της οργάνωσης της έκθεσης ενσωμάτωσε τη ζύμωση και την προσαρμογή στις ειδικές περιστάσεις, το πνεύμα αυτής της ζύμωσης θα μείνει ενεργό και στη διάρκεια της λειτουργίας της. Και, αφού μια διάσταση της ζύμωσης είναι η ωρίμανση, η έκθεση «Πνεύμα ζυμούμενον συμφώνως προς τας περιστάσεις» φιλοδοξεί να εισάγει τις ιδιότητες του δρώντος πνεύματος στην τελματωμένη αγορά της τέχνης.
Πνεύμα ζυμούμενον συμφώνως προς τας περιστάσεις
1. Το 1903, μια οικονομική εφημερίδα έγραψε για την Τράπεζα Αθηνών ότι είχε δημιουργήσει ένα νέο τραπεζικό περιβάλλον, «κάτι προσεγγίζον πολύ εις τα νεώτερα ευρωπαϊκά, κάτι το ελευθεριάζον, το coulant, το εύκολον, το εύπλαστον, το ζυμούμενον συμφώνως προς τας περιστάσεις». Αυτή η περιγραφή του νέου πνεύματος των αρχών του 20ού αιώνα, παρόλο που αναφέρεται στον πεζό κόσμο της πιστωτικής επιχειρηματικότητας, αρκούντως καλλιτεχνική όμως έδωσε την ιδέα αυτής της έκθεσης: πώς θα μπορούσαμε να την διαπραγματευτούμε σήμερα, στο σύγχρονο περιβάλλον, αποσπώντας την από το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο αναφέρεται και μεταθέτοντας/δοκιμάζοντάς την στο πεδίο της οργάνωσης ενός καλλιτεχνικού γεγονότος, βάζοντας σε κριτική αντιπαράθεση το σημαίνον της φράσης με τα σημαινόμενα των λέξεων.
2. Οι σημερινές περιστάσεις είναι η κρίση: η φούσκα της ανέμελης οικονομικής ανάπτυξης των δύο τελευταίων δεκαετιών του 20ού αιώνα έσκασε, το τέλος της ιστορίας μετατέθηκε σε μέλλοντα χρόνο και η κρίση αγκάλιασε ολόκληρη τη ζωή των ανθρώπων προκαλώντας ψυχοφθόρα αβεβαιότητα. Η αγορά συνολικά, η αγορά της τέχνης ειδικότερα, κατέρρευσε και μαζί συμπαρέσυρε την φανταχτερή, υπερτιμολογημένη τέχνη που εξέφραζε αυτήν την κοινωνική κατάσταση.
3. Από την άλλη, απέναντι στις περιστάσεις, είναι υποχρεωτική, η ανανέωση και η αλλαγή τη δράσης, η αναδιάρθρωση των προσανατολισμών, των αξιολογήσεων, η αναθεώρηση των πρακτικών: τι πιο κατάλληλο από ένα ζυμούμενον πνεύμα, το οποίο διαρκώς αφομοιώνει, προσαρμόζεται και, κατά συνέπεια, μεταβάλλεται και αντιδρά στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Αυτή η αντίδραση είναι είτε προσαρμοστική, είτε παρεμβατική. Ή μπορεί να είναι προσαρμοστική για να γίνει παρεμβατική. Ταυτόχρονα, η «ζύμωση», με τη δεύτερη ετυμολογία της λέξης, είναι μια διαδικασία ωρίμανσης και ολοκλήρωσης.
4. Ο τίτλος προοικονομεί μια έκθεση που δεν ακολουθεί την πεπατημένη, που είναι διαφορετική ώστε να του αντιστοιχεί ως προς την ύλη και τον τρόπο. Αναπτύσσοντας περισσότερο τη συλλογιστική το «ζυμούμενον πνεύμα» δεν είναι μόνο το αντικείμενο της έκθεσης, αλλά και το αντίστροφο: η έκθεση η ίδια είναι αντικείμενό του.
5. Δοκιμάζουμε μια διεύρυνση του φάσματος: μονάδα της έκθεσης δεν είναι το έργο τέχνης, αλλά το «αισθητικό αντικείμενο».
2. Οι σημερινές περιστάσεις είναι η κρίση: η φούσκα της ανέμελης οικονομικής ανάπτυξης των δύο τελευταίων δεκαετιών του 20ού αιώνα έσκασε, το τέλος της ιστορίας μετατέθηκε σε μέλλοντα χρόνο και η κρίση αγκάλιασε ολόκληρη τη ζωή των ανθρώπων προκαλώντας ψυχοφθόρα αβεβαιότητα. Η αγορά συνολικά, η αγορά της τέχνης ειδικότερα, κατέρρευσε και μαζί συμπαρέσυρε την φανταχτερή, υπερτιμολογημένη τέχνη που εξέφραζε αυτήν την κοινωνική κατάσταση.
3. Από την άλλη, απέναντι στις περιστάσεις, είναι υποχρεωτική, η ανανέωση και η αλλαγή τη δράσης, η αναδιάρθρωση των προσανατολισμών, των αξιολογήσεων, η αναθεώρηση των πρακτικών: τι πιο κατάλληλο από ένα ζυμούμενον πνεύμα, το οποίο διαρκώς αφομοιώνει, προσαρμόζεται και, κατά συνέπεια, μεταβάλλεται και αντιδρά στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Αυτή η αντίδραση είναι είτε προσαρμοστική, είτε παρεμβατική. Ή μπορεί να είναι προσαρμοστική για να γίνει παρεμβατική. Ταυτόχρονα, η «ζύμωση», με τη δεύτερη ετυμολογία της λέξης, είναι μια διαδικασία ωρίμανσης και ολοκλήρωσης.
4. Ο τίτλος προοικονομεί μια έκθεση που δεν ακολουθεί την πεπατημένη, που είναι διαφορετική ώστε να του αντιστοιχεί ως προς την ύλη και τον τρόπο. Αναπτύσσοντας περισσότερο τη συλλογιστική το «ζυμούμενον πνεύμα» δεν είναι μόνο το αντικείμενο της έκθεσης, αλλά και το αντίστροφο: η έκθεση η ίδια είναι αντικείμενό του.
5. Δοκιμάζουμε μια διεύρυνση του φάσματος: μονάδα της έκθεσης δεν είναι το έργο τέχνης, αλλά το «αισθητικό αντικείμενο».
Αισθητικό αντικείμενο
6. Πρόκειται για αντικείμενα απέναντι στα οποία αντιδρούμε και τα περιγράφουμε με αισθητικούς όρους. Εκτός από το φυσικό τοπίο, το οποίο εντάσσεται εύκολα σε αυτή την κατηγορία, υπάρχει μια ολόκληρη κατηγορία της ανθρώπινης δραστηριότητας (ντύσιμο, διακόσμηση, έπιπλα κ.λπ.) όπου η αισθητική και το γούστο παίζουν σημαντικό ρόλο.
7. «Η κατηγορία των αισθητικών αντικειμένων είναι μια "ανοικτή" τάξη, μια οικογένεια πάντα ικανή να επεκτείνεται(...) και η έννοια "αισθητικό αντικείμενο" μια "ανοιχτή" έννοια, που σημαίνει ότιδεν μπορούμε ποτέ να καθορίσουμε όλες τις αναγκαίες και ικανές συνθήκες που μια οντότητα πρέπει να πληροί για να εμπίπτει σ’αυτή.»1
8. Η διαρκής θεωρητική συζήτηση που συνοδεύει την έννοια του «αισθητικού αντικειμένου», αλλά οι αντιρρήσεις που έχουν διατυπωθεί είναι γόνιμη τροφή για την έκθεση που απευθύνεται άμεσα στην αγορά και δοκιμάζει τις θεωρητικές διερευνήσεις για την διαμόρφωση μιας αισθητικής της καθημερινότητας, σύμφωνα και με τις πρόσφατες θεωρητικές διερευνήσεις.2
9. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον η αναλυτική διάκριση ότι οι τέχνες συμβολίζουν τα γενικά μοτίβα της συναισθηματικής μας ζωής, παρουσιάζοντας στην αντίληψη τη μορφή ή τη δομή αυτής της ζωής ενώ τα «αισθητικά αντικείμενα» συμβολίζουν τις ποιότητες της αισθητικής μας εμπειρίας.3
10. Γενικότερα, «αυτό που είναι αξιοσημείωτο για την επικεντρωμένη στην τέχνη αισθητική είναι ότι η συζήτηση επικεντρώνεται αποκλειστικά στο πώς τα αντικείμενα της τέχνης και οι εμπειρίες τους διαφέρουν από τα άλλα αντικείμενα και εμπειρίες. Ταυτόχρονα, κάθε συζήτηση σχετικά με την αισθητική διάσταση των μη καλλιτεχνικών αντικειμένων οδηγείται σχεδόν πάντα στην εξέταση σε ποιο βαθμό είναι παρόμοια με την τέχνη. Ως αποτέλεσμα, η αισθητική των μη καλλιτεχνικών αντικειμένων τυπικά συζητιέται σε σχέση με το εάν ή όχι μπορούν να θεωρηθούν τέχνη. (…) αυτή η επικεντρωμένη στην τέχνη προσέγγιση παραγνωρίζει τη φύση της αισθητικής ζωής μας και αδικαιολόγητα περιορίζει το πεδίο εφαρμογής της.»4
11. Η τέχνη αποτελεί ακόμα το μέτρο για τη διαμόρφωση του γενικού (καθολικού) αισθητικού κριτηρίου. Η συζήτηση γύρω από την ανάγκη θεμελίωσης ενός αυτόνομου ως προς την τέχνη αισθητικού πεδίου για τα μη καλλιτεχνικά αντικείμενα οφείλεται εν μέρει και είναι μια απάντηση στην κρίση των εικαστικών τεχνών, που, στην εποχή μας, εξαντλούνται σχεδόν ολοκληρωτικά στο εύρημα και την τεχνική.
1 Morris Weitz, "The Role of Theory in Aesthetics," reprinted in Joseph Margolis, Philosophy Looks at the Arts (New York, 1962), pp. 54-55
2 Στον συλλογικό τόμο The Aesthetics of Everyday Life, edited by Andrew Light and Jonathan M. Smith, Columbia University Press. New York 2005, επιχειρείται η θεμελίωση αισθητικής θεωρίας, μεταξύ άλλων, για το τοπίο, τον καιρό, τις μυρωδιές και τις γεύσεις και για την τροφή.
3 Robert L. Zimmerman «Can Anything Be an Aesthetic Object?», στο The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 25, No. 2 (Winter, 1966), pp. 179-180, αναλύοντας ιδέες της Susanne Langer.
4 Yuriko Saito, Everyday Aesthetics, Oxford University Press, 2007
7. «Η κατηγορία των αισθητικών αντικειμένων είναι μια "ανοικτή" τάξη, μια οικογένεια πάντα ικανή να επεκτείνεται(...) και η έννοια "αισθητικό αντικείμενο" μια "ανοιχτή" έννοια, που σημαίνει ότιδεν μπορούμε ποτέ να καθορίσουμε όλες τις αναγκαίες και ικανές συνθήκες που μια οντότητα πρέπει να πληροί για να εμπίπτει σ’αυτή.»1
8. Η διαρκής θεωρητική συζήτηση που συνοδεύει την έννοια του «αισθητικού αντικειμένου», αλλά οι αντιρρήσεις που έχουν διατυπωθεί είναι γόνιμη τροφή για την έκθεση που απευθύνεται άμεσα στην αγορά και δοκιμάζει τις θεωρητικές διερευνήσεις για την διαμόρφωση μιας αισθητικής της καθημερινότητας, σύμφωνα και με τις πρόσφατες θεωρητικές διερευνήσεις.2
9. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον η αναλυτική διάκριση ότι οι τέχνες συμβολίζουν τα γενικά μοτίβα της συναισθηματικής μας ζωής, παρουσιάζοντας στην αντίληψη τη μορφή ή τη δομή αυτής της ζωής ενώ τα «αισθητικά αντικείμενα» συμβολίζουν τις ποιότητες της αισθητικής μας εμπειρίας.3
10. Γενικότερα, «αυτό που είναι αξιοσημείωτο για την επικεντρωμένη στην τέχνη αισθητική είναι ότι η συζήτηση επικεντρώνεται αποκλειστικά στο πώς τα αντικείμενα της τέχνης και οι εμπειρίες τους διαφέρουν από τα άλλα αντικείμενα και εμπειρίες. Ταυτόχρονα, κάθε συζήτηση σχετικά με την αισθητική διάσταση των μη καλλιτεχνικών αντικειμένων οδηγείται σχεδόν πάντα στην εξέταση σε ποιο βαθμό είναι παρόμοια με την τέχνη. Ως αποτέλεσμα, η αισθητική των μη καλλιτεχνικών αντικειμένων τυπικά συζητιέται σε σχέση με το εάν ή όχι μπορούν να θεωρηθούν τέχνη. (…) αυτή η επικεντρωμένη στην τέχνη προσέγγιση παραγνωρίζει τη φύση της αισθητικής ζωής μας και αδικαιολόγητα περιορίζει το πεδίο εφαρμογής της.»4
11. Η τέχνη αποτελεί ακόμα το μέτρο για τη διαμόρφωση του γενικού (καθολικού) αισθητικού κριτηρίου. Η συζήτηση γύρω από την ανάγκη θεμελίωσης ενός αυτόνομου ως προς την τέχνη αισθητικού πεδίου για τα μη καλλιτεχνικά αντικείμενα οφείλεται εν μέρει και είναι μια απάντηση στην κρίση των εικαστικών τεχνών, που, στην εποχή μας, εξαντλούνται σχεδόν ολοκληρωτικά στο εύρημα και την τεχνική.
1 Morris Weitz, "The Role of Theory in Aesthetics," reprinted in Joseph Margolis, Philosophy Looks at the Arts (New York, 1962), pp. 54-55
2 Στον συλλογικό τόμο The Aesthetics of Everyday Life, edited by Andrew Light and Jonathan M. Smith, Columbia University Press. New York 2005, επιχειρείται η θεμελίωση αισθητικής θεωρίας, μεταξύ άλλων, για το τοπίο, τον καιρό, τις μυρωδιές και τις γεύσεις και για την τροφή.
3 Robert L. Zimmerman «Can Anything Be an Aesthetic Object?», στο The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 25, No. 2 (Winter, 1966), pp. 179-180, αναλύοντας ιδέες της Susanne Langer.
4 Yuriko Saito, Everyday Aesthetics, Oxford University Press, 2007
Η έκθεση ως ζύμωση
12. Με τη διεύρυνση της μονάδας στο «αισθητικό αντικείμενο», η έκθεση ενσωματώνει διαφορετικά είδη έργων και αισθητικά ρεύματα, τα οποία, με τη σειρά τους, συμβάλλουν στη ζύμωση και στο διάλογο μέσα στο ίδιο το σώμα της έκθεσης: τέτοια είναι το design, η εξωθεσμική τέχνη, η «πράσινη αισθητική» και η διατροφή.
13. Από την άλλη, η διεύρυνση αυτή προσφέρει την ελευθερία να έρθουν σε επαφή διαφορετικά αντικείμενα, με κοινό, ωστόσο, παρονομαστή την αισθητική και διευκολύνει την διαπραγμάτευση των ενδιάμεσων μορφών, με ασαφή όρια ανάμεσα στο διακοσμητικό, το χρηστικό και το καλλιτεχνικό στοιχείο.
14. Από την εποχή που ο Ettore Sottsass δημιούργησε την ομάδα Memphis με στόχο να ξεφύγει το προϊόν από την αυστηρό λειτουργισμό του, το design πλησίασε περισσότερο την έννοια του έργου τέχνης. Θα ήταν αδόκιμο να πούμε ότι, από την άλλη, ένα μέρος της τέχνης, προσαρμόζεται στη ζήτηση και γίνεται διακοσμητικό;
15. Η εξωθεσμική τέχνη (όπως αποδίδουμε τον όρο street art) είναι πλέον μια παγκόσμια γλώσσα, η οποία επικοινωνεί τις ιδέες της στους τοίχους των πόλεων και δημιουργεί νέες αισθητικές αξίες χωρίς να φυλακιστεί από αυτές. Αυτό το πνεύμα ελευθερίας μεταφέρεται στον χώρο της έκθεσης, αναμιγνύεται και συνδιαλέγεται με τα άλλα εκθέματα.
16. Η φύση μέσα στην πόλη, οι πράσινες στέγες και ταράτσες, είναι μία ζωτική ανάγκη της εποχής μας. Ο τρόπος που εντάσσεται στην έκθεση είναι μια πρόταση για τον συγκερασμό της βιωσιμότητας με την αισθητική, σε σχέση με τις πολύ πρόσφατες αναζητήσεις για μια «πράσινη αισθητική».1
17. Ο τρόπος αγοραπωλησίας, είναι ο πρακτικός τρόπος για την ανανέωση της έκθεσης όσο διαρκεί. Έτσι, χωρίς να αλλοιώνεται η εσωτερική ισορροπία της, αλλάζουν οι σχέσεις μεταξύ των εκθεμάτων. Δυνητικά, η έκθεση την ημέρα που θα τελειώσει μπορεί να είναι τελείως διαφορετική από την ημέρα των εγκαινίων, έχοντας υποστεί τη ζύμωση της αγοράς.
1 Βλ. Lance Hosey, The Shape of Green: Aesthetics, Ecology and Design, 2012: πώς και γιατί η αισθητική θα πρέπει να είναι αναπόσπαστο στοιχείο του αειφόρου σχεδιασμού.
13. Από την άλλη, η διεύρυνση αυτή προσφέρει την ελευθερία να έρθουν σε επαφή διαφορετικά αντικείμενα, με κοινό, ωστόσο, παρονομαστή την αισθητική και διευκολύνει την διαπραγμάτευση των ενδιάμεσων μορφών, με ασαφή όρια ανάμεσα στο διακοσμητικό, το χρηστικό και το καλλιτεχνικό στοιχείο.
14. Από την εποχή που ο Ettore Sottsass δημιούργησε την ομάδα Memphis με στόχο να ξεφύγει το προϊόν από την αυστηρό λειτουργισμό του, το design πλησίασε περισσότερο την έννοια του έργου τέχνης. Θα ήταν αδόκιμο να πούμε ότι, από την άλλη, ένα μέρος της τέχνης, προσαρμόζεται στη ζήτηση και γίνεται διακοσμητικό;
15. Η εξωθεσμική τέχνη (όπως αποδίδουμε τον όρο street art) είναι πλέον μια παγκόσμια γλώσσα, η οποία επικοινωνεί τις ιδέες της στους τοίχους των πόλεων και δημιουργεί νέες αισθητικές αξίες χωρίς να φυλακιστεί από αυτές. Αυτό το πνεύμα ελευθερίας μεταφέρεται στον χώρο της έκθεσης, αναμιγνύεται και συνδιαλέγεται με τα άλλα εκθέματα.
16. Η φύση μέσα στην πόλη, οι πράσινες στέγες και ταράτσες, είναι μία ζωτική ανάγκη της εποχής μας. Ο τρόπος που εντάσσεται στην έκθεση είναι μια πρόταση για τον συγκερασμό της βιωσιμότητας με την αισθητική, σε σχέση με τις πολύ πρόσφατες αναζητήσεις για μια «πράσινη αισθητική».1
17. Ο τρόπος αγοραπωλησίας, είναι ο πρακτικός τρόπος για την ανανέωση της έκθεσης όσο διαρκεί. Έτσι, χωρίς να αλλοιώνεται η εσωτερική ισορροπία της, αλλάζουν οι σχέσεις μεταξύ των εκθεμάτων. Δυνητικά, η έκθεση την ημέρα που θα τελειώσει μπορεί να είναι τελείως διαφορετική από την ημέρα των εγκαινίων, έχοντας υποστεί τη ζύμωση της αγοράς.
1 Βλ. Lance Hosey, The Shape of Green: Aesthetics, Ecology and Design, 2012: πώς και γιατί η αισθητική θα πρέπει να είναι αναπόσπαστο στοιχείο του αειφόρου σχεδιασμού.
Η έκθεση ως αισθητικό αντικείμενο
18. Η ίδια η έκθεση έχει στηθεί και λειτουργεί ως αισθητικό αντικείμενο. Οργανικό στοιχείο αυτής της λειτουργίας το ζωντάνεμα τριών σημείων της με μικρής διάρκειας παραστάσεις κουκλοθέατρου, χορού και τραγουδιού. Όταν δεν παίζονται ζωντανά έχουν θέση εκθέματος μέσα στον χώρο.
19. Παρακολουθούμε τη θεωρητική συζήτηση για το αν η τροφή είναι τέχνη ή, έστω, minorart.1 Στο πλαίσιο της έκθεσης παρουσιάζεται μια πρωτότυπη φιλοσοφική προσέγγιση της διατροφής, μέσα από μια εικαστική αφήγηση με υλικό τα έργα σπουδαίων ζωγράφων.
20. Η έκθεση «Πνεύμα ζυμούμενον συμφώνως προς τας περιστάσεις» αποτελεί μια πρόταση για περαιτέρω ανάπτυξη.
1 Telfer, Elizabeth. Food for Thought: Philosophy and Food, Routledge, London, 1996, Glenn Kuehn «How Can Food Be Art?» στο The Aesthetics of Everyday Life, ό.π., σελ. 194-212
19. Παρακολουθούμε τη θεωρητική συζήτηση για το αν η τροφή είναι τέχνη ή, έστω, minorart.1 Στο πλαίσιο της έκθεσης παρουσιάζεται μια πρωτότυπη φιλοσοφική προσέγγιση της διατροφής, μέσα από μια εικαστική αφήγηση με υλικό τα έργα σπουδαίων ζωγράφων.
20. Η έκθεση «Πνεύμα ζυμούμενον συμφώνως προς τας περιστάσεις» αποτελεί μια πρόταση για περαιτέρω ανάπτυξη.
1 Telfer, Elizabeth. Food for Thought: Philosophy and Food, Routledge, London, 1996, Glenn Kuehn «How Can Food Be Art?» στο The Aesthetics of Everyday Life, ό.π., σελ. 194-212
